Kära vänner,
idag är det Påsk! Åtminstonde i grekiska kalendern. I Grekland, landet vi valt att bo i, antingen tilfälligt eller permanent spelar ingen roll, är Påsken den största högtiden på året. Uppståndelsens dag är en fest, en sammankomst med vänner och släkt, då man grillar, steker, kokar, och äter mat i massor, dansar till högljudd musik i Ipirotika eller Nisiotika takter, oftast med klarinett, och generellt samlas och har roligt tillsammans.
Så kan dock inte ske i år. För många av oss märks det litet extra nu på Påskdagen, när man minns hur fullt bordet var förra året.
I år är det bara vi i hushållet till bords. Vi har lagat litet extra festlig mat, men inte för mycket eftersom det bara är vi; och tänk, hur tokigt det känns för en grek, «inte för mycket mat» — det är ju Påsk!
Det känns lite tokigt det hela. En klubb som inte kan organisera evenemang och en styrelse som inte kan ha möten (i alla fall inte ansikte mot ansikte). En Påsk där vi inte alla sitter vid samma bord.
Jag vill räcka ut en hand till er, om ändå bara i tanken. I tanken vill jag omfamna er, hälsa er välkomna, bjuda på mat och vin. I tanken vill jag prata med er, samtala, samspråka, samvara.
Jag bläddrar bland Tomas Tranströmers dikter, och läser «Från berget», varifrån poeten ser världens viljor segla, som en gång var samlade i en enda flotta med vita segel, men — «Vi är skingrade nu. Ingens följe.» / Så säger de vita seglen.
Jag går ut ibland, skickar mitt sms och tar legitimation med, och det känns som om jag smyger, som om jag måste gå försiktigt, genom en sovande stad, för att inte väcka den. Aten brukar förvisso tömmas på folk till Påsken, men aldrig på det här viset. Det känns verkligen som om staden —världen, kanske— sover.
Men allt som sover måste en dag vakna. Det är det man mest ser fram emot under Påsken i Grekland; när man som barn för en gångs skull hade föräldrarnas tillåtelse att hålla sig vaken ända till midnatt, inte behövde smyga eller låtsas vara till sängs. Ty på midnatten mellan lördagen och söndagen sker det: Christos Anesti! säger man och omfamnar varandra. Den döde är uppstånden.
«Vi smyger genom ett sovande hus.
Vi skjuter sakta upp dörrarna.
Vi lutar oss mot friheten.»
Så säger de vita seglen.
Vi kommer att luta oss mot friheten igen, det tror jag. Om än sakta, om än smygande.
Ta väl hand om er är ni snälla, försök att behålla lugnet, och håll er friska.
Kali Anastasi! Glad Påsk!
-Dimitris John Raptis
Αγαπητοί φίλοι,
έφτασε το Πάσχα! Τουλάχιστον στο ελληνικό ημερολόγιο. Στην Ελλάδα, τη χώρα που επιλέξαμε για σπίτι μας, είτε προσωρινό είτε μόνιμο, το Πάσχα είναι η μεγαλύτερη γιορτή του χρόνου. Η μέρα της Ανάστασης είναι γιορτή, όπου συγκεντρώνονται φίλοι και συγγενείς, και ψήνουμε, μαγειρεύουμε, κι απολαμβάνουμε φαΐ σε ζηλευτές ποσότητες, χορεύουμε υπό τους ήχους δυνατής μουσικής, σε ηπειρώτικους ή νησιώτικους ρυθμούς, και γενικά μαζευόμαστε και διασκεδάζουμε μαζί.
Φέτος είναι διαφορετικά. Πολλοί από μας το νιώθουμε πιο έντονα τώρα το Πάσχα, όταν θυμόμαστε πόσο γεμάτο ήταν το τραπέζι μας την περυσινή χρονιά.
Φέτος είμαστε μόνοι μας στο τραπέζι. Φτιάξαμε γιορτινό φαγητό, αλλά να μην παραείναι πολύ, αφού μόνοι μας θα το φάμε· φανταστείτε τι παράξενο συναίσθημα για έναν Έλληνα, «να μην παραείναι πολύ το φαγητό» — μα αφού είναι Πάσχα!
Είναι πολύ παράξενα, όλα αυτά. Ένας σύλλογος που δεν μπορεί να διοργανώσει εκδηλώσεις, κι ένα ΔΣ που δεν μπορεί να κάνει συναντήσεις (τουλάχιστον όχι πρόσωπο με πρόσωπο). Ένα Πάσχα όπου δεν καθόμαστε όλοι στο ίδιο τραπέζι.
Θέλω να είμαι κοντά σας, έστω και μόνο στη σκέψη. Με τη σκέψη θέλω να σας αγκαλιάσω, να σας καλωσορίσω, να σας προσφέρω φαγητό και κρασί. Με τη σκέψη θέλω να συνομιλήσω μαζί σας, να συγχρωτιστώ μαζί σας, να συνυπάρξω μαζί σας.
Ξεφυλλίζω τα ποιήματα του Τούμας Τράνστρωμερ, και διαβάζω το «Από το βουνό», από όπου ο ποιητής βλέπει τις θελήσεις του κόσμου να πλέουν, αυτές που κάποτε ήταν μαζεμένες σε έναν στόλο με λευκά πανιά, αλλά — «Είμαστε σκορπισμένοι τώρα. Δεν ακολουθούμε κανέναν.» Έτσι λένε τα λευκά πανιά.
Βγαίνω μερικές φορές, στέλνω το sms μου και παίρνω μαζί ταυτότητα, και νιώθω να νυχοπερπατώ, σαν να πρέπει να πατώ προσεκτικά σε μια πόλη που κοιμάται, για να μην την ξυπνήσω. Η Αθήνα συνήθως αδειάζει το Πάσχα, μα όχι όπως τώρα. Είναι λες και στ’αλήθεια η πόλη —ίσως κι ο κόσμος— να κοιμάται.
Μα ό,τι κοιμάται πρέπει κάποια μέρα να ξυπνήσει. Αυτό περιμένουμε περισσότερο απ’όλα το Πάσχα στην Ελλάδα· όταν ήμασταν παιδιά και επιτέλους είχαμε την άδεια των γονιών μας να μείνουμε ξύπνιοι μέχρι τα μεσάνυχτα, δε χρειαζόταν να νυχοπατάμε ή να προσποιούμαστε ότι κοιμόμαστε. Γιατί τα μεσάνυχτα, εκεί μεταξύ Σαββάτου και Κυριακής, τότε είναι που συμβαίνει: Χριστός Ανέστη! λένε όλοι κι αγκαλιάζονται. Ο νεκρός ανεστήθη.
«Νυχοπατούμε στο σπίτι που κοιμάται.
Ανοίγουμε σιγά τις πόρτες.
Γέρνουμε προς την ελευθερία.»
Έτσι λένε τα λευκά πανιά.
Θα γείρουμε ξανά προς την ελευθερία, το πιστεύω. Κι ας είναι σιγανά, κι ας είναι προσεκτικά.
Να προσέχετε τους εαυτούς σας. Εύχομαι να μείνετε γαλήνιοι, και να μείνετε υγιείς.
Καλή Ανάσταση! Καλό Πάσχα!
-Δημήτρης John Ράπτης